11.2016 r.
Badania genetyczne kontra rak prostaty
Wizyta mężczyzny u lekarza w celach profilaktycznych wciąż należy do rzadkości. Tymczasem jest ona kluczowa w zapobieganiu tak popularnym chorobom, jak np. nowotwór prostaty. Osoby, u których to schorzenie pojawiło się w rodzinie, mogą rozważyć wykonanie badania genetycznego. O chorobie i profilaktyce więcej mówi lek. med. Paweł Stelmasiak, specjalista onkolog.
Prostata, nazywana też sterczem albo gruczołem krokowym, jest częścią męskich narządów płciowych. Leży w okolicach pęcherza moczowego i otacza bliższy odcinek cewki moczowej. Z tego powodu nagłe zwiększenie jej objętości prowadzi do problemów z wydalaniem moczu, co w konsekwencji może przyczynić się, m.in. do zalegania moczu w pęcherzu, kamicy moczowej czy nawet niewydolności nerek.
Nowotwór prostaty
Najbardziej niebezpieczną chorobą gruczołu krokowego jest rak prostaty, który stanowi drugi pod względem częstości nowotwór złośliwy u mężczyzn. Każdego roku w Polsce diagnozuje się kilkanaście tysięcy nowych przypadków, a w ciągu ostatnich trzech dekad liczba zachorowań zwiększyła się pięciokrotnie. Chociaż przeżycie pacjentów poprawiło się, to nadal umieralność z powodu raka stercza jest wysoka. Może mieć to związek z rozpoznawaniem części przypadków w zaawansowanym stadium.
Badania profilaktyczne to podstawa
Badania profilaktyczne w przypadku raka gruczołu krokowego odgrywają znaczącą rolę, ponieważ pozwalają zmniejszyć śmiertelność z nim związaną. Po 40. roku życia, w wyniku starzenia się organizmu, prostata zaczyna się nieznacznie powiększać w naturalny sposób. Po przedyskutowaniu z lekarzem wskazań można rozważyć systematyczne badanie prostaty u internisty albo urologa. Badanie odbywa się per rectum, czyli przez odbytnicę. Nie należy ono z pewnością do przyjemnych, ale może uratować życie, gdy w porę wykryje się zmiany, świadczące o rozwijającym się nowotworze. Przezbrzuszne lub przezodbytnicze badanie USG zaleca się wybranym pacjentom z przerostem stercza.
Panowie po 50. roku życia oraz ci, u których w pierwszej linii krewnych został stwierdzony rak prostaty w porozumieniu z lekarzem mogą wykonywać systematyczne badania krwi na oznaczenie PSA (Prostate Specific Antigen), czyli antygenu swoistego dla prostaty. Jest to substancja, dzięki której dochodzi do upłynnienia nasienia. Gdy w organizmie rozwija się nowotwór stercza, można zaobserwować znaczny wzrost stężenia PSA we krwi. Przy czym może być on związany nie tylko z rakiem, ale również wiekiem pacjenta, objętością gruczołu krokowego czy stanem zapalnym.
Raka gruczołu krokowego rozpoznaje się na podstawie stężenia PSA we krwi oraz wycinków badanych pod specjalistycznym mikroskopem. Wskazaniem do wykonania biopsji jest najczęściej:
• nieprawidłowości rozpoznane podczas badania gruczołu krokowego przez odbytnicę
• istotnie podwyższone stężenie antygenu swoistego dla prostaty (PSA)
• widoczne w badaniach obrazowych zmiany w sterczu.
Badanie wyciętego wycinka prostaty pozwala lekarzowi określić zaawansowanie miejscowe i stopień złośliwości raka. Obecność przerzutów w węzłach chłonnych, kośćcu i narządach odległych można ocenić w badaniach obrazowych takich jak scyntygrafia kości lub tomografia komputerowa. Nowotwór złośliwy prostaty rozwija się bardzo powoli, nie dając początkowo żadnych objawów. Dlatego badania profilaktyczne odgrywają tak ważną rolę w walce z tą podstępną chorobą.
Badania genetyczne – warto być zapobiegliwym
Z przeprowadzonych badań wynika, że za pewną część zachorowań na raka prostaty odpowiadają mutacje genetyczne. Do najczęstszych należą mutacje w genach HOXB13 i BRCA2, a także CHECK2 i NBS1. Szacuje się, że mutacja HOXB13 zwiększa ryzyko zachorowania na raka stercza nawet dwudziestokrotnie. Osoby, u których w rodzinie, zwłaszcza wśród krewnych z pierwszej linii, wystąpiły przypadki tego nowotworu, mają szansę przeprowadzić badania genetyczne, by ustalić jak bardzo są narażeni na rodzinne występowanie choroby.
„Badania genetyczne polegają na pobraniu niewielkiej próbki krwi. Można wykonywać je w placówce medycznej, bądź też w domu. Następnie próbka trafia do laboratorium, gdzie po bardzo skomplikowanych testach, pacjent będzie mógł dowiedzieć się, czy i w jakim stopniu jest obciążony rakiem prostaty” – mówi lek. med. Paweł Stelmasiak, onkolog z Centrum Medycznego ENEL-MED.
Badania genetyczne są bardzo dobrym uzupełnieniem normalnych badań profilaktycznych. Niedawno usługę tę udostępnił ENEL-MED. To pierwsza abonamentowa firma medyczna posiadająca w swojej ofercie takie badania.
Metody leczenia
Jest kilka sposobów leczenia raka prostaty. Jednym z nich jest postępowanie chirurgiczne, które polega na całkowitym wycięciu prostaty łącznie z pęcherzykami nasiennymi i węzłami chłonnymi. Jest to tak zwana prostatektomia radykalna będąca dość inwazyjnym zabiegiem.
Inna metoda to radykalne napromienianie stercza z pól zewnętrznych. Stosuje się również brachyterapię, która polega na wprowadzeniu radioizotopu do gruczołu krokowego, co pozwala na zniszczenie komórek nowotworowych.
Inne postępowanie wdraża się w przypadku raka z przerzutami. Stosuje się wówczas terapię hormonalną, której celem jest zmniejszenie stężenia męskich hormonów androgennych i zredukowanie ich stymulującego wpływu na tkankę nowotworową. Lekarze zalecają przyjmowanie przez pacjenta leków hamujących wytwarzanie testosteronu. Nierzadkim rozwiązaniem jest usunięcie obydwu jąder. Do metod terapeutycznych zalicza się również chemioterapię oraz nowe formy hormonoterapii.
Centrum Medyczne ENEL-MED S.A. to polska firma, oferująca pełną obsługę medyczną. ENEL-MED opiekuje się pacjentem od konsultacji, przez diagnostykę, hospitalizację, operację, aż po rehabilitację. Na ogólnopolską sieć medyczną ENEL-MED składają się dwa szpitale zlokalizowane w Warszawie: Szpital Zacisze oraz Szpital Centrum, wieloprofilowe oddziały własne w Warszawie, Gdańsku, Łodzi, Krakowie, Poznaniu, Katowicach i Wrocławiu oraz sześć specjalistycznych przychodni przyzakładowych, a także ponad 1400 placówek partnerskich na terenie całego kraju. Od 2014 roku w ramach sieci funkcjonuje również Klinika Medycyny Estetycznej ESTELL, a od 2015 klinika medycyny sportowej ENEL-SPORT. ENEL-MED zatrudnia wybitnych lekarzy, blisko 60 specjalizacji. Kompleksowa oferta wieloprofilowych oddziałów obejmuje m.in. badania laboratoryjne i szeroki zakres badań diagnostycznych takich jak USG, EKG, RTG, tomografia czy rezonans magnetyczny. ENEL-MED świadczy też usługi w zakresie stomatologii zachowawczej, protetyki i chirurgii. Spółka od 2011 r. jest notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych. Centrum Medyczne ENEL-MED posiada certyfikat ISO 9001.
